DUDERYA KÖYÜNDE BAĞCILIK

  Tarih sürecinde Duderya deyince; Şeyh Ömer'den başlayan Şeyh Efendi, Şeyh Muhammed Duder, dinsel inanç köyü anlaşılır. Bağcılık deyince de Duderya meşhurdur.

  Tarım ürünleri bakımından Duderya köyü yörede bağcılıkla uğraşan köy olarak anılır. Şeyh Ömer ve Şeyh Muhammed bağcılığın gelişmesine büyük özen göstermişlerdir, bağcılığın glişmesini özendirmişlerdir. Daha sonra yapılan bağlarla Duderya'da bin dönümden fazla bir alanda bağcılık yapılmaktadır. Üzüm çeşidi olarak çok fazla üzüm çeşidi olduğu görülür. Çok çeşit üzüm olmasının bir nedeni de Duderya Kele mirlerinin, beylerinin daha önce Kele'ye sahip olan Asur devletinin etkisidir. 

  Asurlular üzüm ve şarap tanrısına inanır, saygı duyarlardı. Bu nedenle bölgede üzüm ve bağcılık gelişiyor. İslamiyet öncesi dönemlerde şarapçılıkta kullanılan üzüm türleri vardır. Bunlardan bazıları halen mevcuttur. Halen Duderya, Kele, Bavicanka bağcılık alanında etkindir. Üretilen üzümler işlenir. Pestil, sucuk, şivık, kezme vs. yerli ürünler elde edilir, o şekliyle satılır veya ev ihtiaycı olarak tüketilir. Bu ürünler doğaldır ve hiçbir katkı maddesi içermez, sağlıklı ve besleyicidir. 

  Mevcut bağların kenar çeperlerinde badem, armut yabani armut ağaçları mevcuttur. Bu da ayrı bir gelir kaynağıdır. Bu bağların büyük bir bölümü ömrünü tamamlamış, yaşlanmıştır. Yüzyıllık ömürlü bağlar mevcuttur. Bağ fidelerinin dikiliş biçimi bugünkü tarım araçları ile sürülmesi, çapalanması olasılığı yoktur. Bu nedenle işçilik bakım masrafları çok pahalıdır.

  Son yıllarda bağların bulunduğu alanlarda çok sayıda sulama kuyusu, su sondaj kuyuları açıldı. Yeraltı su ve nem seviyesi bir hayli düştü. Bu durum üzüm kalitesini düşürdü, verimini azalttı. Mevcut bağ alanlarını verimli, ekonomik hale getirmek, modernleştirmek gerekmektedir. Bu konuda bağ sahiplerinin bir araya gelerek kooperatifleşmesi; tarım alanında tarım kredi birlikleri kurarak teşvik ve hibelerden yararlanma yolları arayışına girmelidir. Bu adeta zorunlu hale gelmiştir.  Aksi takdirde mevcut bağlar da zaman içinde önemini yitirecektir. 

  Çözüm birleşmek, çağdaş bağcılık alanlarını çoğaltmaktır. Bağcılık artık modern tarım kuralları ile yaşatılmalıdır.

 Şeyh Ömer, Şeyh Muhammed ve sonradan gelen nesiller Duderya köyünde bağcılığın gelişmesi için çalışmışlardır. Çiftçiye, köylüye tahıl ürünleri yanında sağlıklı beslenme ve ek gelir elde edilmesi için öncülük etmişlerdir. Bağ asması dikmeye elverişli tarlası olmayanlara ortaklık teklif edilmiş, bu şekilde bağ ortaklığı geliştirilmiştir. Köylüye bağ fidesi dikmesi için tarla tahsis edilmiştir. İşçilik çiftçiye aittir. Bağ asmaları da çirftçinin mülkü sayılmıştır. Bağ ürünlerinden tarla sahibine ürünün dörtte biri verilir, dörtte üçü çiftçinindir. Bağ asmaları olduğu sürece bu ortaklık devam eder. Biri diğerine satış yaparak ortaklığı bitirebilir.

  Babam Şeyh Fehmi, 1952 yılında Aydın sürgününden dönünce bu ortaklı bağcılığı teşvik etmiştir. Bu nedenle hala ortaklı bağlarımız mevcuttur. Duderya köyü bağcılığının, ayrı bir özelliği de çok amaçlı, üzüm çeşitlerinin fazlalığıdır. Yaptığımız araştırmaya göre, onüç çeşit üzüm çeşidi tespit ettik. 

1. Eşker (Çekirdekli)

2. Eşker (Çekirdeksiz)

3. Bahılti (Beyaz)

a. Beyaz b. Siyah

4. Mezromi

5. Koher

6. Verdoni

7. Batmani

8. Talik

9. Sevik

10. Mıssevk

11. Nermik

12. Amoşitti

13. Bahılti (Siyah)

 

 

Araştırmacı Tarih Öğretmeni Taki EREN
Okunma Sayısı: 822

Yorum Ekle

YAZARIN DİĞER YAZILARI