DUDERYA KÖYÜ VE YÖRESİNDE DÜĞÜNLER, FOLKLOR, HALK OYUNLARI

 Bu yörelerde, kırsal kesimde her ne kadar görücü usul evlenme denilse bile, herhangi bir şekilde evlenecek kız ile erkek birbiriyle görüşür. Düğünlerde, halayda, kırda aracılar vasıtası ile görüşme sağlanır. İlk buluşma ve yakıştırmalar kadınlar arasında gündeme getirilir. Sonra aile reisine bildirilir.

  Bir hayli çabadan sonra, erkek evi kız tarafından ev ziyareti için Herekırın (Evet deme) izni ister. Her iki tarafın aile ileri gelenleri kız istemeye gider. Bunlara Hozgini denir.

 Kısa bir sohbetten sonra bu ziyaretin nedeni açıklanır. Kızın babasına istek teklif edilir. O da eşine, ailesine danışma isteğini söyler. Ailede karar verilince kıza da sorulur, o da ‘evet’ derse kız isteme töreni olumludur. Bu evlilik için dua okunur. Fatiha ile isteme işi tamamlanır. Bu cemaatte bulunanlar tokalaşır. Böylece evliliğin ilk adımı atılmış olur.

  Aileler artık nişan ve düğün tarihini tespit etmek için her iki aile için en uygun zamanı seçer. Düğünler genellikle Sonbaharda yapılır. Bu mevsimde köylük işlev çalışmaları bitmektedir. Meyve, sebze, et gibi ürünler de olgunlaşmış, bollaşmıştır. Davetliler zengin, leziz sofralarda ağırlanacaktır.

  Kız kaçırmada bu törenler yoktur. Kaçırma şekli konumuna göre kurallar başlatılır. Kaçırılan kız, kadın, nişanlı, evli, zorla, isteğiyle olmasına göre olağan dışı kurallar, gelenek ve görenekler devreye girer. Bu olaylarda tarafların uzlaştırıcılarının kararlarına göre barış yapılır veya uzun yıllar süren düşmanlıklar olur. Kaçırmada erkek tarafı tazminat türü cezalandırılır. Kaçırılan kızın düğünü yalnız erkek tarafında olur. Kız tarafı bu düğünlere katılmaz.

  Başlık (xelen) kesme olayı da tarafların uyumuna bağlıdır. Yörenin nüfuzlu kişilerinden bir ekip bu işi üstlenir. Asgari müştereklerde damat tarafının ekonomik durumuna göre sonuçlandırılır. Kaçırılan kız kadın nişanlı, evli ise en zor ve yüksek tazminat ödetilir. Veya hiçbir anlaşma olmaz. Konu düşmanlıkla devam eder. Kavgalar, yaralamalar olur iş mahkemelik olur.

  Kararlaştırılan günde damat tarafı ekonomik durumuna göre geline hediyelerden oluşan bir bohça ile gider, hediyeleri kız evine teslim eder. Düğün tarihinde anlaşırlar.

  Düğünden bir hafta önce düğün sahibi ailesinden birileri, köyleri, mezraları dolaşır, ev ev gezerek düğüne davet eder. Bunlara kasıt(elçi) denir.

Araştırmacı Tarih Öğretmeni Taki EREN
Okunma Sayısı: 690

Yorum Ekle

YAZARIN DİĞER YAZILARI